Melanom Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Melanom, derideki normal hücrelerin anormal hücreye dönüşmesi ve kontrolsüz büyümesi ile oluşan ciddi bir deri kanseri türüdür.

Melanom deri kanserinin ciddi bir tipidir. Derideki normal hücrelerin anormal hücreye dönüşmesi ve kontrolsüz büyümesi ile oluşur.

[widget-162]

Melanom Nedir?

Melanom; derinin herhangi bir yerinde, ağızda, burunda genital bölgede el ve ayak içlerinde oluşabilmektedir. Herhangi bir insan melanoma yakalanabilir. Melanom hızla vücudun diğer alanlarına yayılabilmektedir. Yayıldığı zaman ise ölümcül olabilmektedir.

Vücudunuzda diğerlerinden farklı bir ben gördüğünüzde (buna çirkin ördek yavrusu diyoruz) ya da bende kanama, kaşıntı, renginin koyulaşması veya açılması durumunda bir dermatoloğa başvurunuz. Çünkü melanomun tedavisinde en önemli basamak erken tanıdır.

Melanomun Semptom ve Bulguları Nelerdir?

Melanomun şekli genellikle siyah ya da kahverengi bir ben şeklindedir. Melanom düşündüren bulgular ise İngilizce kelimelerin baş harflerinden oluşan ABCDE kriterleri ile özetlenmiştir. Melanomun erken tespit edilmesinde en önemli olan nokta, vakit ayırıp cildinizdeki benleri ABCDE kriterlerine göre incelemenizdir.

ABCDE kriteri aşağıdaki gibidir:

Asimetri (Asimetri): Bir yarının diğer yarıdan farklı görünmesidir.
Border(Sınırlar): Düzensiz sınırlı, kenarların belirgin olmamasıdır.
Color(Renk): Kahverengi ve siyah renk çeşitliliği, bazen de kırmızı, beyaz ve mavi renklerin varlığıdır.
Diameter(Çap): Çapı genellikle 6 mm’den büyüktür. (Kurşun kalem arkasında silgi boyutu) Ancak küçük olan lezyonlar da bulunmaktadır.
Evolution (Değişim): Yakın zamanda çapında artış olması, şekil ve rengin değişmesini ifade etmektedir.

Vücudunuzdaki bir bende ya da lekede ABCDE kriterlerinden herhangi birini saptarsanız vakit kaybetmeden bir dermatoloğa başvurunuz.

Görülebilen melanom bulguları aşağıdaki gibidir:

Bende büyüme
Vücudunuzdaki diğer benlerden farklı ya da anormal görünüm
Tuhaf şekilli, düzensiz ya da belirsiz sınırları olan, farklı renkler içeren ben

Hissedilen bulgular:

Geçmeyen kaşıntı
Kanama
Ağrı (Ancak bu bulgular erken evrelerde ortaya çıkmayabilirler)

Melanom Kimlerde Olur ve Neden Gelişir?

Herkes melanoma yakalanabilir. Ancak siyahilerde ve esmerlerde de gelişmekle beraber açık tenli kişilerde daha çok görülmektedir.

Bazı insanlarda melanom gelişme riski diğerlerine göre daha yüksektir. Bunlar:

Açık renk derili, açık renk gözlü (mavi/yeşil), açık renk saçlı (sarı/kızıl) kişiler
Güneş ışınlarına hassas deri (çillenmeye yatkınlık, kolay güneş yanığı gelişen, zor bronzlaşan)
50’den fazla sayıda ve çapı 5 mm den büyük benleri olan, doğuştan benleri olan, anormal görünüşlü benleri olan kişiler
Solaryum, bronzlaştırıcı kabinler ve floresan ışığı gibi yapay ışık kaynaklarını kullanan kişiler
Çocukluk döneminde şiddetli güneş yanığı olan kişiler
Aile öyküsü: Aralarında kan bağı bulunan en az iki kişide melanom olması
Baskılanmış bağışıklık sistemi
Daha önce de başka bir deri kanseri ya da melanom geçirmiş kişiler

Melanom Neden Oluşur?

Melanom nedir öğrendik. Peki ya melanomun oluşumu? Melanomun gelişmesinde ultraviyole radyasyonu (UVR) gibi çevresel faktörlerin (güneş, solaryum, bronzlaştırıcı kabinler) ve ailesel olgularda olduğu gibi genetik faktörlerin her ikisi birlikte rol oynamaktadır.

Melanom Tanısı Nasıl Konur? Testi Var mı?

Dermatoloğunuz tüm vücudunuzdaki benleri ve lekeleri muayene eder. Ardından şüpheli lezyon var ise dermoskop denilen cihaz ile benlerinizi daha ayrıntılı inceler.

Dermatolog melanomdan şüphelenirse beninizin tamamını veya bir parçasını çıkararak mikroskop ile incelenmesi için patolojiye gönderir. Bu işleme biyopsi denir.

Biyopsi hızlı ve güvenilir bir yöntemdir ve biyopsi olmadan melanom tanısı konulamaz. Bir ben çıkarıldığında yayılacağı inancı kesinlikle yanlıştır.

Biyopsi sonucu, hastanın melanomu olup olmadığı ve eğer varsa evresi hakkında bilgi vermektedir.

Melanom Evrelemesi Nedir?

Evreleme, kanserin derinliği ve diğer organlara yayılma derecesi ile belirlenmektedir. Evreleme için bazı hastalarda lenf bezi biyopsisine, ultrasona, akciğer grafisine, bilgisayarlı tomografi ve MR, PET gibi testlere ihtiyaç duyulabilmektedir.

Melanom Nasıl Tedavi Edilir?

Melanomtedavisi; melanomun evresine (deri içindeki derinliğine, vücudun diğer organlarına yayılma derecesine), hastanın yaşına ve diğer sağlık problemlerine dayanarak planlanmaktadır. Melanom nasıl tedavi edilir sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:

Lenfadenektomi: Cerrahi olarak lenf bezlerinin çıkarılıp, melanomun iç organlara yayılıp yayılmadığının saptanmasıdır.
Cerrahi: Genellikle cerrahi olarak tüm kanser dokusunun çıkarılması ile tedavi edilir.
Immunoterapi: Hastanın bağışıklık sistemine kanserin ilerlemesini durdurmak için savaşmasında yardımcı olan ilaçların kullanılmasını ifade etmektedir.
Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldüren ilaçların kullanılmasıdır.
Radyoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için radyasyon kullanılmasıdır.

Melanom Tedavisi Sonrasında Takip Gerekli mi?

Tedavi sonrasında melanomun tekrarlaması veya yeni melanom oluşması açısından dermatolog ve onkolog tarafından belirli aralıklarla takip şarttır. Her kontrol muayenesinde cildinizin tamamı muayene edilir ve lenf bezlerine bakılır. Melanom tanısı için gerekirse kan testleri ve görüntüleme testleri istenmektedir.

Her ay kendi cildinizi, tırnaklar, genital bölge, saçlı deri, el ve ayaklar dahil olmak üzere inceleyiniz. Yeni oluşan bir ben ya da ABCDE kriterlerine göre farklı görünen bir ben varsa vakit kaybetmeden dermatoloğa başvurunuz.

[widget-163]

Melanomdan Korunmak için Ne Yapmalı?

Melanomdan korunmak için yapabilecekleriniz aşağıdaki gibidir:

Saat 10.00 ile 15.00 saatleri arasında güneş altında durmaktan sakınınız.
Solaryum veya bronzlaştırıcı kabinler kullanmayınız.
Her gün güneş koruyucu krem kullanınız. Bulutlu, yağmurlu karlı havalarda da güneş koruyucu krem kullanınız.
En az 30 SPF içerikli güneş koruyucu kullanınız.
Dışarı çıkmadan 20 dk önce kıyafetinizin kapatmadığı yerlere güneş koruyucu krem uygulayınız.
Dışarıda uzun süre kalacaksınız 2 saatte bir güneş koruyucu kreminizi tekrarlayınız.
Melanom gözde de gelişebileceği için güneş gözlüğü kullanınız.

Yazar: Doç. Dr. Sevil Savaş Erdoğan