- Konu Başlıkları
- Güneşin ve Solaryumun Zararları – Her İkisinden de Uzak Durun!
- Güneşin Zararlı Etkileri Nelerdir?
- Güneşin Zararlı Etkilerine Kimler Daha Hassastır?
- Güneşin Zararları: Kendimizi Güneşin Zararları İçin Nasıl Koruyabiliriz?
- Solaryum Neden Zararlı?
Güneşin ve Solaryumun Zararları – Her İkisinden de Uzak Durun!
Güneşin zararları ve solaryumun zararları cildin erken kırışmasına, ciltte leke oluşumuna ve hatta cilt kanserine yol açabilmektedir.
Bronzluğun sağladığı güzel görünümü ve yaz güneşinin bıraktığı parlaklığı hepimiz çok severiz. Güneşli havalarda daha keyifli hissederiz. Ayrıca vücut için kalsiyum emilimini sağlayan D vitaminini de güneşten alırız. Ancak maalesef güneşin yaydığı ultraviyole ışınlar cilt hasarlarına, erken yaşlanmaya, kırışıklıklara ve hatta uzun vadede cilt kanserine yol açabilmektedir. Güneşin zararlı etkilerinden UV ışınları sorumludur ve önemli bir kısmı ozon tabakası tarafından tutulmaktadır. Solaryum ise yapay UV ışığı lambalar kullanılarak bronzlaşma amacı ile kullanılan cihazlardır. Bu nedenle güneşin zararları kadar solaryumun zararları hakkında da bilgi sahibi olunmalıdır.
[widget-162]
Güneşin Zararlı Etkileri Nelerdir?
- Güneş yanığı: Güneşin zararlı etkilerinin en erken göstergesi olan güneş yanığı, derideki hücrelerin hasar almasına bağlı olarak gelişir. Güneş yanığının ne kadar sürede meydana geleceği deri tipine göre değişmekle birlikte 4 - 24 saat içinde kendini göstermektedir.
- Kırışıklıklar ve deri yaşlanması: Güneş ışınları deri yaşlanmasına yol açan çevresel faktörlerin başında gelir. Özellikle erken yaşlarda maruz kalınan güneş hasarı deri yaşlanmasını artırır.
- Cilt lekeleri: Güneşin zararları arasında yer almaktadır. Güneş cildin renginde açılma, koyulaşma gibi renk değişikliklerine sebep olabileceği gibi ince damarlanmalarda artışa (telenjiektazi) da yol açabilmektedir. Leke tedavisi, cilt lekelerinde de etkili olmaktadır.
- Çillenme: Özellikle açık renk cilde sahip olan kişilerde yanaklar, burun, omuzlar gibi güneşe daha sık ve yoğun maruz kalan bölgelerde gelişen açık kahverengi lekelenmelerdir.
- Aktinik keratoz: Yoğun güneş hasarına maruz kalan kişilerde yüzde, kulaklarda, ellerin dış kısımlarında izlenen kırmızı, üzeri kabuklu olabilen deri değişiklikleridir. Uzun dönem güneş hasarına bağlı olarak gelişen bu lezyonlar tedavi edilmezse deri kanserine dönüşme riski taşımaktadırlar. Bu nedenle lezyonlar mutlaka dermatolog tarafından değerlendirilmelidir.
- Aktinik keilit: Aktinik keratozdaki hasarın dudaktaki şekli olarak değerlendirilebilir. Özellikle alt dudakta kuruluk, kabuklanma, çatlama şeklinde bulgu verir. Kansere dönüşüm riski olduğundan mutlaka dermatolog tarafından değerlendirilmelidir.
- Katarakt: Gözdeki lensin hasar almasına bağlı olara gelişmektedir. Solaryumun etkileri aynı zamanda görme problemlerine yol açar.
- Deri kanserleri: Vücutta iyileşmeyen yaralar, büyüme gösteren, kanama yapan benler şeklinde kendini gösterebilir. Vücutta oluşan şüpheli her lezyon dermatolog tarafından değerlendirilmelidir.
Güneşin Zararlı Etkilerine Kimler Daha Hassastır?
UV ışınları derinin alt katmanlarına dek inebilir ve hücrelerin DNA’larına zarar verebilir. Cilt rengi genetik olarak kişinin güneş hasarına olan hassasiyetini belirler (Fototip). Güneşin zararlı etkilerine en hassas olan kişiler kızıl saçlı veya sarışın olup renkli gözlere sahip olan kişilerdir (Fototip 1). Bu kişilerin güneşe çıktıktan sonra cildinde güneş yanığı oluşur ve asla bronzlaşmazlar.
Deri fototipi arttıkça kişinin güneşe dayanıklılığı artmaktadır. En dayanıklı kişiler siyah - kahverengi tene ve koyu renk göze sahip kişilerdir. Bu kişiler asla güneş yanığı yaşamazlar (Fototip 6). Bunun yanında bebekler, çocuklar ve yaşlılar güneşin zararlı etkilerine daha hassastırlar.
Güneşin Zararları: Kendimizi Güneşin Zararları İçin Nasıl Koruyabiliriz?
- Uygun saatler: Güneş ışınlarının en dik olduğu saatler olan 12.00- 14.00 arası güneşe çıkmaktan kaçınılmalıdır. Güneşin zararlarından etkilenmemek için çıkılacağı zaman da şapka takılmalıdır.
- Güneşten koruyucu kıyafetler: Uzun kolu gömlek, pantolon, geniş kenarlı şapkalar, güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
- Güneş koruyucu kremler: Güneş kremleri güneşin zararları için geniş spektrumlu (UV A ve UVB ye karşı etkili) ve suya dirençli olanlardan seçilmelidir. Aynı zamanda en az 30 SPF olmalıdır. Kış ayları dâhil kullanımı önerilen güneş kremleri her 3-4 saatte bir tekrar uygulanmalı, terleme veya yüzme sonrası uygulama yinelenmelidir.
- Su kenarı, kar ve kum olan bölgeler: Bu bölgelerde güneş ışınları daha fazla yansıyacağından cildimiz daha fazla ışına maruz kalır. Bu nedenle güneşin zararlarından korunma önlemlerine özellikle dikkat edilmelidir.
- Solaryumdan uzak dur!: Solaryum cihazları yapay UV ışınları kullanan lambalardan oluşur. UVA ışının zararlı etkilerine sahiptir.
[widget-163]
Solaryum Neden Zararlı?
Solaryumda kullanılan yapay lambalar çoğunlukla UVA dalga boyunda ışık saçarlar. Deri bronzlaşması amacı ile sıkça kullanılan bu lambaların son yıllarda deri kanseri ve deri yaşlanması sorununu arttırdığı ortaya konmuştur. Dolayısıyla solaryumun kullanımları kesinlikle önerilmemektedir. İşte solaryum neden zararlı sorusunun yanıtları:
Uyarılara rağmen solaryum yardımıyla bronzlaşmayı seçen kişiler;
- Bazı ilaçlar UV ışınlarına duyarlılığı arttırabileceği için ilaç kullanımlarına dikkat etmeli,
- Seans sırasında gözlerini kapalı tutmalı,
- Güneşin etkilerinden korunmak için koruyucu gözlük kullanmalı,
- Seans sonrasında güneşe çıkmadan önce 48 saat sıkı bir şekilde güneşten korunmalıdır.
Yazar: Doç. Dr. Sevil Savaş Erdoğan
